Op 14 juni organiseerde Kivi Gelderland een seminar over hergebruik van gebouwen. Rob Stark was namens IMd Raadgevende Ingenieurs één van de drie uitgenodigde sprekers. Aan de hand van enkele recente projecten, liet hij zien hoe IMd Raadgevende Ingenieurs al jaren duurzaam construeert en daarin steeds verder gaat. Van onomkeerbaar herbestemmen, naar omkeerbaar, tot aan volledig circulair met behulp van het donorskelet.
Naast Rob Stark, spraken Frank Hofmans (ABT) en Murk Wymenga (Schipper Bosch) tijdens het Kivi-seminar op 14 juni in Velp (Gelderland). In zijn presentatie, trapte Rob Stark af met de hoge impact die de bouw heeft op de totale milieulast: maar liefst 20%. Van die 20% is het aandeel ‘constructie’ gemiddeld 60%. Je kunt dus wel stellen dat de constructeur een grote verantwoordelijkheid draagt, maar ook heel veel positieve impact kan maken op het verduurzamen van de bouw.
IMd Raadgevende Ingenieurs ontwerpt al jarenlang duurzame constructies. In 2009 ontwikkelden we onze eigen ontwerpprincipes voor duurzaam construeren. Deze principes zijn:
Rob Stark presenteerde aan de hand van een aantal projectvoorbeelden hoe IMd in de praktijk met deze ontwerpprincipes omgaat. Daarbij lag de nadruk in deze lezing op hergebruik.
Bij bestaande bouw is het van belang eerst goed te kijken naar de potentie. Niks of zo min mogelijk doen, is altijd de eerste overweging. Bij de Tijdelijke Huisvesting Tweede Kamer was de bestaande zuivere kolommenstructuur ideaal en daarmee heel duurzaam. Stark: “Hier betrof het een gebouw dat in functie gelijk is gebleven: van kantoor naar kantoor. Maar de zuivere opzet maakt het gebouw heel flexibel, ook voor eventuele andere toekomstige functies. Ook bij nieuwbouw is het belangrijk nu al na te denken over de indeelbaarheid van de ruimte, de posities van kolommen en hoogte tussen de vloeren. Dat vraagt soms wat hogere investeringen aan de voorkant, maar kan op termijn enorm veel milieulast besparen.”
Tijdelijke Huisvesting Tweede Kamer, een samenwerking met Zecc Architecten, is een voorbeeld van onomkeerbaar herbestemmen. Datzelfde geldt voor het project Watertoren Utrecht aan de Amsterdamsestraatweg, eveneens naar architectonisch ontwerp van Zecc Architecten. Stark licht het bepaald niet alledaagse gebouw en de constructieve uitdagingen van het transformatieproject uitgebreid toe in zijn verhaal, dat onlangs nog in het Jaarboek Architectuur in Nederland (NAI 010) is gepubliceerd.
“Maar wat ik eigenlijk nog veel gaver vind, is als je wél omkeerbaar kunt herbestemmen, zoals het project Parkeergarage Wega.punt Den Haag, aan de Wegastraat, vlakbij het Eenheidsbureau van de Politie Den Haag,” vertelt Stark enthousiast. In eerste instantie was het idee binnen het ontwerpteam met architectenbureau cepezed om alleen de bestaande kelder te hergebruiken als fundering voor een nieuwe parkeergarage. Tijdens het ontwerpproces ontstond echter het idee om het hele bestaande kantoorgebouw te hergebruiken, strippen en transformeren naar een parkeergebouw. De open ruimtes zijn gevuld met een demontabele staalconstructies en lichte vloeren en op enkele plekken stalen roostervloeren in de hellingbanen. Deze toegevoegde constructie van de hellingbanen kan er later ook weer uit, zodat het gebouw weer heel eenvoudig kan worden teruggetransformeerd, ofwel omkeerbaar kan worden herbestemd, naar volledig kantoorgebouw.
IMd heeft, als initiatiefnemer van het donorskelet, veel ervaring opgebouwd met het bouwen met circulaire constructiematerialen. BioPartner 5 is mede dankzij het toegepaste donorstaal het eerste gebouw in Nederland dat volledig Paris proof is gebouwd. Recent is de weg voor het grootschalig (en uiteraard veilig) inzetten van donorstaal verder geplaveid met de komst van de NTA 8713 ‘Hergebruik van constructiestaal’. “Met BioPartner 5 hadden we geluk met de timing dat er op het juiste moment een geschikt donorgebouw vrijkwam,” gaf Stark toe. Het beter en centraal regelen van vraag en aanbod en ook het goed demonteren bij sloop, zijn punten die nog aandacht vragen. Ook met beton worden circulaire stappen gezet, onder meer met het Circulair Centrum in Heerde, een ontwikkeling van Lagemaat, samen met architectenbureau cepezed.
Kortom, omkeerbare constructies bestaande uit een demontabel donorskelet, dat klinkt heel next level, maar is nu toch al echt mogelijk!
Illustraties en foto's:
1 en 4: Parkeergarage Wega.punt - architectenbureau cepezed
2: Tijdelijke Huisvesting Tweede Kamer - Zecc Architecten
3: Watertoren Utrecht - Stijn Poelstra
5: BioPartner 5
6: Circulair Centrum Heerde - Lagemaat bv
Het optoppen van gebouwen om extra woningen te realiseren, wint recent flink aan populariteit. Toch komen plannen niet altijd tot uitvoering, onder meer doordat ze technisch niet mogelijk zijn. Vaak komt dat inzicht te laat, waarmee veel inspanningen voor niets zijn geweest.
Met de plaatsing van het dak op de liftschacht van de Tornado is het hoogste punt van FENIX een feit. De gedraaide roestvrijstalen trap, naar een ontwerp van het Chinese MAD Architects, krijgt met deze ovaalvormige overkapping zijn definitieve uiterlijk.
In VdMA komen wonen, werken en inspireren samen in een unieke mix van oud en nieuw.